Już ponad 12 milionów Polaków otrzymało przynajmniej jedną dawkę szczepionki przeciw COVID-19. Jeśli jesteś w ciąży albo ktoś z Twoich najbliższych spodziewa się maluszka, możesz zastanawiać się, czy szczepienie w tej sytuacji w ogóle jest bezpieczne. Z myślą o Twoich obawach i wątpliwościach przygotowaliśmy artykuł oparty o badania naukowe.
COVID-19 u ciężarnych, czyli jak koronawirus wpływa na zdrowie kobiet w ciąży?
Przez pierwsze miesiące pandemii nie było wystarczających dowodów na to, by stwierdzić, że kobiety w ciąży są w grupie wysokiego ryzyka zakażenia koronawirusem lub ciężkiego przebiegu infekcji.Jednak stopniowo pojawia się na ten temat coraz więcej badań.
Magazyn Nature przywołuje metaanalizę 77 badań, w ramach których analizowano sytuację 11400 kobiet w ciąży z potwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 lub jego podejrzeniem. Okazało się, że prawdopodobieństwo przyjęcia ich na oddział intensywnej terapii było o 62% wyższe niż u kobiet niespodziewających się dziecka, a ryzyko skorzystania z inwazyjnych metod wentylacji wzrastało aż o 88%.
Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) doszło do podobnych wniosków w badaniu, w którym łącznie wzięto pod uwagę ponad 23 000 kobiet w ciąży zakażonych koronawirusem. Kobiety te niemal dwukrotnie częściej trafiały na OIOM i trzykrotnie częściej poddawane były inwazyjnej wentylacji. Współautorka wspomnianej metaanalizy - Shakila Thangaratinam – zwraca jeszcze uwagę, że w przypadku kobiet w ciąży z COVID-19 istniały trzykrotnie większe szanse na przedwczesny poród. Jak podaje Nature, większość z przedwczesnych porodów ma jednak miejsce w ostatnich trzech trymestrach ciąży, kiedy dziecko ma wysokie szanse na zdrowy rozwój.
Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego, którzy przyjrzeli się 2100 świeżo upieczonym mamom z pozytywnym wynikiem testu na COVID-19, dodają, że ich dzieci były bardziej narażone przyjęcie na oddział intensywnej terapii noworodków, a u 10% ze wszystkich maluchów zdiagnozowano obecność wirusa.
Jak szczepionki COVID-19 oddziałują na ciążę?
CDC, podając rekomendacje dla kobiet w ciąży, przywołuje trzy dopuszczone do stosowania szczepionki. Są to Moderna, Pfizer oraz Johnson & Johnson (czyli Janssen). Jak na razie te trzy preparaty zbadano pod kątem bezpieczeństwa dla ciężarnych zwierząt i ich potomstwa, nie stwierdzając żadnych negatywnych konsekwencji.
CDC uzasadnia, że Pfizer i Moderna to szczepionki mRNA, które nie zawierają żywego wirusa, dlatego nie mogą wywołać zakażenia szczepionek osoby. Co więcej, mRNA nie jest w stanie przedostać się do jądra komórek, gdzie przechowywane jest nasze DNA, dlatego w żaden sposób z nim nie oddziałuje. Co za tym idzie, wymienione szczepionki nie powodują zmian genetycznych, których mogą obawiać się młodzi rodzice.
Natomiast szczepionka Johnson & Johnson zawiera wektor wirusowy, czyli zmodyfikowaną wersję innego wirusa. Wektor dostarcza do komórek zaszczepionej osoby instrukcję niezbędną do wytworzenia przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2. Ten sam wektor wirusowy wykorzystywany jest w szczepionkach przeciw wirusowi Ebola, które podawano kobietom we wszystkich trymestrach ciąży, nie stwierdzając niekorzystnego wpływu na niemowlę.
Koronawirus a ciąża – bezpieczeństwo szczepionek
Na ten moment niewiele jest danych na temat bezpieczeństwa szczepionek COVID-19 dla kobiet w ciąży. Prowadzone są jednak rejestry monitorujące bezpieczeństwo szczepionek i na podstawie trzech takich rejestrów (V-safe po szczepieniu, rejestr ciąż V-safe oraz VAERS) zespół naukowców zbadał wpływ szczepionek mRNA Pfizera i Moderny na ciężarne kobiety.
Do rejestru ciąż V-safe zapisało się prawie 4000 uczestniczek, a u 827 z nich ciąża zdążyła dobiec końca przed publikacją wyników badania. 86,1% (712) kobiet doświadczyła szczęśliwego rozwiązania, a niestety 13,9% (115) ciąż zostało utraconych. 9,4% z noworodków przyszło na świat w wyniku przedwczesnego porodu, a 3,2% maleństw osiągnęło niewielki rozmiar jak na ich wiek. Badacze zwracają uwagę, że wyniki dotyczące utraconych ciąż czy komplikacji są porównywalne do negatywnych ciążowych scenariuszy odnotowywanych przed pandemią.
Powstały także pierwsze badania dotyczące przenoszenia przeciwciał na dziecko poprzez krew pępowinową. Jak podaje WebMD, w badaniach opublikowanych w American Journal of Obstetrics and Gynecology zbadano 27 ciężarnych kobiet zaszczepionych szczepionką Pfizer lub Moderna. Następnie po narodzinach zbadano również dzieci i okazało się, że aż u 25 noworodków wykryto obecność ochronnych przeciwciał.
Omów decyzję o przyjęciu szczepionki ze swoim lekarzem
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zwraca uwagę, że z jednej strony ciąża naraża kobiety na większe ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, jednak z drugiej strony nadal brakuje danych umożliwiających pełną ocenę bezpieczeństwa szczepionek dla kobiet w odmiennym stanie. WHO sugeruje, że kobiety w ciąży powinny otrzymać szczepionkę, kiedy korzyści ze szczepienia przeważają nad potencjalnym ryzykiem. Bardzo ważne jest więc, by przed podjęciem decyzji o szczepieniu skonsultować się z lekarzem, który jest zaznajomiony z Twoim stanem zdrowia i przebiegiem całej ciąży.
Jeśli jesteś w ciąży i z różnych względów nie możesz zaszczepić się przeciwko COVID-19, w trosce o siebie i maluszka postaraj się zmniejszać ryzyko ekspozycji na koronawirusa i… jak najwięcej się relaksować, by obniżać poziom stresu. Życzymy dużo zdrowia i spokoju dla Was obojga!